تعیین ۱۱۰ شغل سخت و زیان آور در ۱۳ گروه شغلی (2024)

محمد حسن زدا در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به تصمیمات اتخاذ شده در شورای عالی حفاظت فنی گفت: پیش از این تشخیص مشاغل گروه ب به عهده کمیته های پیش بینی شده در آیین نامه بود و این موضوع موجب اعمال سلیقه در مشاغل گروه ب می شد و به همین دلیل بیش از 1200 شغل در کمیته ها به عنوان مشاغل گروه ب رأی داده شده بود. اما پس از بررسی‌های لازم حدود 110 شغل در سیزده گروه شغلی احصا و به تصویب شورای عالی حفاظت فنی رسید تا از این به بعد کمیته‌های بدوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی استانها طبق معیار‌های مشخص شده و دستور‌العمل واحد در خصوص درخواست بیمه شدگان برای بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان آور تصمیم‌گیری کنند.

وی با اشاره به تعریف قانون درباره مشاغل سخت و زیان آور اظهار داشت: خوشبختانه در قانون به صراحت درباره ماهیت و ویژگی‌های مشاغل سخت و زیان آور بحث شده است اما به طور کلی باید گفت که مشاغل سخت و زیان‌آور به دو دسته تقسیم می‌شوند: نخست مشاغلی که ذاتاً جزو مشاغل سخت و زیان آور نیستند به عبارتی مشاغلی که صفت سخت و زیان‌آوری با ماهیت آن شغل وابستگی دارد اما با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب از سوی کارفرما می‌توان سختی و زیان‌آوری آنها را حذف کرد مثل تراشکاری و، جوشکاری و....

وی افزود: در مشاغل گروه اول که به نام گروه الف شناخته می‌شوند کارفرمایان کارگاه‌های دایر مکلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به سالم سازی، کاهش آلاینده‌ها، ایمن‌سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استاندارد‌های مشخص شده در قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوط (مصوب شورای عالی حفاظت فنی) و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام کنند. زدا ادامه داد: دوم مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آورند و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی از سوی کارفرما، صفت سخت و زیان‌آوری کاهش یافته اما همچنان سخت و زیان‌آوری آنها حفظ می‌شود مثل غواصی و کار در معادن.

وی گفت: در تطبیق و تشخیص مشاغل گروه (ب) توسط کمیته‌های استانی ماهیت شغل و عدم امکان رفع صفت سخت و زیان‌آوری مطابق بند مذکور ملاک عمل است و خارج از موارد ذیل پس از رعایت ماده 2 آیین نامه اجرایی و تبصره آن و با تأیید کمیته‌های استانی برابر مقررات می‌تواند جزو گروه (الف) محسوب شود.

زدا افزود: در خصوص مشاغل گروه ب تماس و یا کار مستمر در گروه های مورد نظر ملاک بوده لذا مشاغل مدیریتی، سرپرستی، پشتیبانی، خدماتی، اداری، کارشناسی، نظارتی و نظایر آنها که استمرار فعالیت فرد در خارج از محل فعالیت و شرح شغل مشمولین گروه (ب) مشاغل سخت و زیان‌آور است، از شمول گروه مذکور خارج است. به طور مثال کار در معادن صرفاً کارکنانی که مستقیماً در معادن مشغول فعالیت هستند مشمول گروه ب خواهند بود و اشخاصی که به دلیل ماهیت شغل به طور محدود و یا به دلیل سرکشی به طور موقت یا ساعتی به این مکان ها مراجعه می کنند مشمول این ضوابط نخواهند بود. معاون فنی و درآمد سازمان تأمین اجتماعی اظهار داشت: بجز کارهای در معرض پرتوهای یونساز و مواد رادیواکتیو به تشخیص سازمان انرژی اتمی که مشمول قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب مورخ بیستم فروردین ماه 1368 مجلس شورای اسلامی و اصلاحات بعدی آن و سایر قوانین و مقررات مربوطه قرار می‌گیرند، فعالیت‌های گروه (ب) به شرح ذیل هستند:1- کار در معادن اعم از تحت‌الارضی یا سطح‌الارضی که ایجاب می‌کند کارگر در تونل‌ها و راهروهای سرپوشیده به استخراج بپردازد.

1-1- کار استخراج شامل جداکردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و به طور کلی هرگونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل‌ها، راهروها یا میله‌های معدن انجام وظیفه کند.2- کار در حفر قنوات، چاه‌ها، فاضلاب‌ها، تونل‌های زیرزمینی و مخازن سربسته.3- تخلیه و حمل موادمذاب از کوره‌های مشغول به کار و کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب به نحوی که کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخارات زیان‌آور متصاعد از کوره باشد.4- کارگری که مستقیماً و مستمراً در امر تولید در کارگاه‌های دباغی، سالامبورسازی و روده پاک کنی اشتغال دارد و کار مستمر در گندآبروها - جمع‌آوری، حمل و دفن و بازیافت زباله به صورت غیرمکانیزه5- کارگری که مستمراً به امر جمع‌آوری و انتقال، انبار کردن کود (نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالن‌های پرورش طیور) در واحدهای دامداری و طیور اشتغال دارد.6- کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از 5 متر از سطح مبنا روی دکل‌ها، اتاقک‌های متحرک، داربست‌ها و اسکلت‌ها.7- کار مداوم روی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلوولت و بالاتر.8- مشاغل شن‌پاشی، پخت آسفالت دستی، قیرپاشی و مالچ‌پاشی.9- کار در محل‌های با فشار محیط غیرمعمول از قبیل غواصی.10- کار مستمر در محیط‌هایی با فشار صوتی بسیار بالا که امکان کنترل یا حذف آن در محیط با حفاظت از دستگاه شنوایی با وسایل حفاظت فردی امکانپذیر نیست.11- کار در امور سمپاشی باغ‌ها و اشجار و مزارع و ضدعفونی اماکن و طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری در زمان سمپاشی.12- کارگری که مستقیماً در امر تولید و ترکیب سموم و حشره‌کش‌ها در زمان انجام کار اشتغال دارد.13- کار با وسایل دارای ارتعاش که با وجود رعایت مقررات حفاظت فنی و ایمنی در حد غیرمعمول باشد و برای سلامتی کارگر زیان‌آور باشد.

زدا تأکید کرد: با توجه به ظرفیت مذکور در آیین‌نامه در صورت ضرورت و پیشنهاد کمیته‌های استانی هر شش ماه یک بار فعالیت‌های مصوب فوق قابل طرح در شورای عالی حفاظت فنی خواهد بود.معاون فنی و درآمد سازمان تأمین اجتماعی درباره شرایط برخورداری از قانون مشاغل سخت و زیان آور برای بیمه شدگان گفت سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور به هر میزان، قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازای هر سال سابقه یک و نیم (5/1) سال محاسبه خواهد شد. به گفته وی بیمه‌شدگانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور اشتغال به کار داشته‌اند، به یکی از حالات زیر می‌توانند از مزایای بازنشستگی وفق قانون مذکور بهره‌مند شوند.الف - افرادی که حداقل 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و حق بیمه مدت مزبور را به صندوق پرداخته باشند، می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.

ب - کسانی که فاقد شرط سابقه مقرر در بند الف بوده، لیکن متقاضی استفاده از سایر بازنشستگی مقرر در ماده 76 قانون تأمین اجتماعی و تبصره‌های ذیل آن بوده و حداقل یک سال در کارهای سخت و زیان‌آور اشتغال به کار داشته باشند، هر سال سابقه پرداخت حق بیمه آنان در کارهای سخت و زیان‌آور یک سال و نیم محاسبه خواهد شد.

زدا افزود: در حال حاضر بیش از 290 هزار نفر با استفاده از قانون سخت و زیان آور بازنشسته شده اند.

خبرنگاری همچنان شغل سخت و زیان آور است

در همین حال، مدیرکل امور فنی و مستمری های سازمان تأمین اجتماعی با تشریح اعمال اصلاحاتی از سوی شورای عالی حفاظت فنی به منظور وحدت رویه در تعیین گروه 'ب' مشاغل سخت و زیان آور گفت: شغل خبرنگاری در متن آئین نامه به عنوان سخت و زیان آور تلقی شده و مشمول اصلاحات شورای عالی حفاظت فنی نیست.

وی در توضیحاتی دررابطه با شغل خبرنگاری گفت: در آئین نامه مشاغل سخت و زیان آور علاوه بر تعیین نحوه فعالیت کمیته های استانی و جایگاه شورای عالی حفاظت فنی، از ٣ گروه شغلی شامل شاغلین در زندانها و ندامتگاه ها که مستقیما با زندانیان در ارتباط هستند، شاغلین در مراکز روان درمانی که مستقیما با بیماران روانی در ارتباط هستند و خبرنگاران به عنوان مشاغل سخت و زیان آور نام برده شده است.

به روز رسانی خبر در خرداد 97

سازمان تامین اجتماعی با ابلاغ بخشنامه شماره ۴۶ و ۴۶,١ شماری از مشاغل و حرف درمانی را با عنوان درجه ١ و درجه ٢ تحت پوشش مشاغل سخت و زیان‌آور اعلام کرده است. در این بخشنامه مشاغلی چون هوشبری، مامایی، فوریت های پزشکی، کارشناس علوم آزمایشگاهی ، و مشاغل زیرمجموعه آن تحت پوشش این آئین نامه قرار گرفتند.

اگر فردی حدود ٧٠ درصد از خدمت خود را در مشاغل سخت وزیان آور درمانی دولتی سپری کند، با ٢۵ سال سابقه و ۵ سال سنوات ارفاقی بازنشسته می شود و از ٣٠ روز حقوق برخوردار خواهد شد.

براساس تبصره ٢ ماده ٧۶ پرستاران و بهیاران و مشاغل درمانی ذکر شده که در بخش غیردولتی مشغول کارند می‌توانند با ٢٠ سال سابقه کار و ١٠ سال ارفاق سنوات بازنشسته و از ٣٠ روز حقوق بهره‌مند شوند./قانون بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور سال ۶٧ به تصویب رسید و آئین‌نامه آن سال ١٣۶٨ اجرایی شد.